نوجوانی دوره‌ای حساس و پر از تغییرات جسمی و روانی است. در سن ۱۳ سالگی، بدن در حال رشد سریع است و نیازهای تغذیه‌ای خاصی دارد که هر گونه تغییر در رژیم غذایی باید با دقت انجام شود. اضافه وزن در این سن می‌تواند اعتمادبه‌نفس را کاهش دهد، خطر بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع ۲ را افزایش دهد و بر سلامت روانی و اجتماعی تأثیر بگذارد.
اما رژیم‌های لاغری سخت و غیرعلمی برای نوجوانان نه‌تنها مضرند، بلکه می‌توانند رشد جسمی و ذهنی آن‌ها را مختل کنند. این مقاله به‌صورت جامع و کاربردی، یک رژیم لاغری سالم، رایگان و مناسب برای نوجوانان ۱۳ ساله ارائه می‌دهد که با نیازهای رشد آن‌ها سازگار است. با زبانی ساده و ساختاری منسجم، این راهنما برای والدین و نوجوانانی طراحی شده که می‌خواهند به روشی ایمن و پایدار به وزن ایده‌آل برسند.
چرا رژیم لاغری برای نوجوانان ۱۳ ساله اهمیت دارد؟
نوجوانان ۱۳ ساله در مرحله بلوغ قرار دارند، جایی که بدن آن‌ها به مواد مغذی مانند پروتئین، کلسیم، آهن و ویتامین‌ها برای رشد استخوان‌ها، عضلات و مغز نیاز دارد. چاقی در این سن می‌تواند به مشکلات جسمی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و درد مفاصل منجر شود. از نظر روانی نیز، اضافه وزن ممکن است باعث کاهش اعتمادبه‌نفس، انزوای اجتماعی یا حتی افسردگی شود، به‌ویژه با فشارهای اجتماعی و رسانه‌ای که بر ظاهر تمرکز دارند.
بااین‌حال، کاهش وزن در این سن نباید با رژیم‌های محدودکننده یا حذف گروه‌های غذایی همراه باشد. یک رژیم لاغری سالم برای نوجوانان باید به‌گونه‌ای باشد که هم کالری دریافتی را متعادل کند و هم نیازهای رشد را تأمین کند. این مقاله بر ایجاد عادات غذایی سالم و پایدار تمرکز دارد که نه‌تنها به کاهش وزن کمک می‌کند، بلکه به سبک زندگی دائمی تبدیل می‌شود.
اصول رژیم لاغری سالم برای نوجوانان ۱۳ ساله
رژیم لاغری برای یک نوجوان ۱۳ ساله باید ایمن، متعادل و متناسب با نیازهای بدنی او باشد. اصول زیر پایه این رژیم هستند:
- تأمین مواد مغذی ضروری: رژیم باید شامل تمام گروه‌های غذایی (کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، چربی‌های سالم، میوه‌ها و سبزیجات) باشد تا رشد مختل نشود.
- کاهش کالری تدریجی: به‌جای کاهش شدید کالری، باید کالری دریافتی به‌آرامی کاهش یابد تا بدن دچار کمبود نشود.
- تشویق به فعالیت بدنی: ورزش و تحرک روزانه برای سوزاندن کالری و تقویت سلامت قلب و عضلات ضروری است.
- حذف غذاهای ناسالم: تنقلات پرکالری، نوشابه‌ها و فست‌فودها باید با گزینه‌های سالم جایگزین شوند.
- حمایت روانی: والدین و خانواده باید با تشویق و بدون سرزنش، به نوجوان انگیزه دهند.
تفاوت‌های جنسیتی در رژیم لاغری
نیازهای تغذیه‌ای دختران و پسران ۱۳ ساله کمی متفاوت است. دختران به دلیل قاعدگی به آهن بیشتری نیاز دارند، درحالی‌که پسران به دلیل رشد عضلانی سریع‌تر، ممکن است پروتئین بیشتری بخواهند. بااین‌حال، اصول کلی رژیم برای هر دو جنس یکسان است و تفاوت‌ها در تنظیم مقدار کالری و مواد مغذی توسط متخصص تغذیه اعمال می‌شود.
گام‌های عملی برای شروع رژیم لاغری رایگان
محاسبه شاخص توده بدنی (BMI)
اولین قدم، بررسی وضعیت وزن نوجوان است. شاخص توده بدنی (BMI) نشان می‌دهد که آیا نوجوان واقعاً اضافه وزن دارد یا خیر. برای محاسبه BMI، وزن (به کیلوگرم) را بر مجذور قد (به متر) تقسیم کنید. برای نوجوانان، BMI باید با جداول رشد سازمان بهداشت جهانی (WHO) یا مراکز کنترل بیماری (CDC) مقایسه شود، زیرا محدوده طبیعی در این سن با بزرگسالان متفاوت است.
- اگر BMI در محدوده اضافه وزن یا چاقی باشد، کاهش وزن تدریجی (حدود ۰.۵ تا ۱ کیلوگرم در ماه) توصیه می‌شود.
- اگر BMI در محدوده طبیعی است، تمرکز باید روی حفظ وزن و بهبود عادات غذایی باشد.
برای محاسبه دقیق، می‌توانید از ابزارهای آنلاین رایگان مانند وب‌سایت‌های WHO یا CDC استفاده کنید.
تنظیم کالری دریافتی
نوجوانان ۱۳ ساله بسته به سطح فعالیت، جنسیت و قد به ۱۶۰۰ تا ۲۲۰۰ کالری در روز نیاز دارند. برای کاهش وزن، باید کالری دریافتی حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ کالری کمتر از نیاز روزانه باشد. این کار باید با حذف غذاهای ناسالم و افزایش غذاهای مغذی انجام شود، نه با گرسنگی دادن.
- دختران کم‌تحرک: حدود ۱۶۰۰-۱۸۰۰ کالری.
- دختران فعال: حدود ۲۰۰۰-۲۲۰۰ کالری.
- پسران کم‌تحرک: حدود ۱۸۰۰-۲۰۰۰ کالری.
- پسران فعال: حدود ۲۲۰۰-۲۶۰۰ کالری.
استفاده از اپلیکیشن‌های رایگان کالری‌شمار مانند MyFitnessPal می‌تواند به تنظیم کالری کمک کند.
طراحی رژیم غذایی متعادل
یک رژیم غذایی سالم برای نوجوانان باید شامل تمام گروه‌های غذایی باشد. در ادامه، یک برنامه غذایی نمونه برای یک روز ارائه شده است که می‌توانید آن را با توجه به ذائقه نوجوان تنظیم کنید.
صبحانه (۳۰۰-۴۰۰ کالری)
صبحانه مهم‌ترین وعده غذایی است که متابولیسم را فعال می‌کند و انرژی لازم برای مدرسه و فعالیت‌های روزانه را تأمین می‌کند.
- یک کف دست نان سبوس‌دار (۳۰ گرم) + یک قاشق مرباخوری کره بادام‌زمینی + یک عدد موز کوچک.
- یک لیوان شیر کم‌چرب (۲۰۰ میلی‌لیتر) یا ماست یونانی (۱۰۰ گرم) با چند تکه توت‌فرنگی.
میان‌وعده صبح (۱۰۰-۱۵۰ کالری)
میان‌وعده‌ها از پرخوری در وعده‌های اصلی جلوگیری می‌کنند.
- یک عدد سیب با پوست + ۱۰ عدد بادام خام.
- یک فنجان ماست کم‌چرب با یک قاشق چای‌خوری عسل.
ناهار (۴۰۰-۵۰۰ کالری)
ناهار باید متعادل و سیرکننده باشد تا انرژی بعدازظهر را تأمین کند.
- یک کفگیر برنج قهوه‌ای (۱۰۰ گرم) + یک تکه مرغ گریل‌شده (۸۰ گرم) + یک فنجان سبزیجات بخارپز (بروکلی، هویج).
- سالاد کاهو و گوجه با یک قاشق غذاخوری روغن زیتون و آب‌لیمو.
میان‌وعده عصر (۱۰۰-۱۵۰ کالری)
- یک مشت کوچک آجیل مخلوط (۲۰ گرم) + چند تکه خیار.
- یک عدد پرتقال یا نارنگی.
شام (۳۰۰-۴۰۰ کالری)
شام باید سبک باشد تا گوارش در شب راحت‌تر انجام شود.
- سوپ عدس (یک کاسه) + یک کف دست نان سنگک.
- سالاد فصل با یک قاشق غذاخوری سس ماست کم‌چرب.
قبل از خواب (اختیاری، ۵۰-۱۰۰ کالری)
- یک لیوان شیر گرم کم‌چرب یا یک عدد خرما.
حذف غذاها و نوشیدنی‌های ناسالم
غذاهای پرکالری و کم‌ارزش مانند فست‌فود، چیپس، پفک، نوشابه و شیرینی‌ها باید از رژیم حذف شوند. این غذاها نه‌تنها باعث افزایش وزن می‌شوند، بلکه فاقد مواد مغذی ضروری‌اند.
- نوشیدنی‌های شیرین: نوشابه، آب‌میوه‌های صنعتی و نوشیدنی‌های انرژی‌زا را با آب، دوغ کم‌نمک یا چای گیاهی جایگزین کنید.
- فست‌فودها: به‌جای پیتزا و همبرگر، غذاهای خانگی با مواد تازه تهیه کنید.
- تنقلات ناسالم: چیپس و پفک را با میوه‌های خشک، آجیل خام یا پاپ‌کورن خانگی (بدون روغن زیاد) جایگزین کنید.
افزایش فعالیت بدنی
نوجوانان ۱۳ ساله باید روزانه حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط تا شدید داشته باشند. ورزش نه‌تنها کالری می‌سوزاند، بلکه سلامت قلب، استخوان‌ها و عضلات را تقویت می‌کند.
- فعالیت‌های هوازی: پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری، شنا یا رقص (۳۰-۴۵ دقیقه، ۵ روز در هفته).
- تمرینات قدرتی: تمرینات با وزن بدن مانند اسکوات، پلانک یا شنا سوئدی (۲-۳ جلسه در هفته).
- ورزش‌های گروهی: والیبال، بسکتبال یا فوتبال برای افزایش انگیزه و لذت.
والدین می‌توانند با همراهی در ورزش (مثلاً پیاده‌روی خانوادگی) یا ثبت‌نام نوجوان در کلاس‌های ورزشی موردعلاقه‌اش، او را تشویق کنند.
خواب کافی
خواب کافی (۸-۱۰ ساعت در شب) برای تنظیم هورمون‌ها، کاهش اشتها و بهبود متابولیسم ضروری است. کمبود خواب می‌تواند باعث پرخوری و افزایش وزن شود.
- اتاق خواب را تاریک، خنک و بدون وسایل الکترونیکی نگه دارید.
- از مصرف کافئین (چای، قهوه، نوشابه) در عصر و شب خودداری کنید.
- یک روتین قبل از خواب (مانند مطالعه یا گوش دادن به موسیقی آرام) ایجاد کنید.
نکات کلیدی برای موفقیت در رژیم لاغری
برای اطمینان از موفقیت رژیم و جلوگیری از عوارض، رعایت نکات زیر ضروری است:
مشاوره با متخصص تغذیه
قبل از شروع هر رژیم، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا رژیم متناسب با قد، وزن، جنسیت و شرایط سلامتی نوجوان تنظیم شود. این کار از کمبود مواد مغذی یا توقف رشد جلوگیری می‌کند.
تشویق به جای سرزنش
والدین نباید روی وزن یا ظاهر نوجوان تمرکز کنند یا او را سرزنش کنند. به‌جای گفتن “چاق شدی”، از جملات مثبت مانند “بیا با هم غذاهای سالم درست کنیم” استفاده کنید. حمایت عاطفی نقش بزرگی در موفقیت رژیم دارد.
مشارکت خانواده
تغییرات رژیم غذایی باید در کل خانواده اعمال شود. وقتی همه غذاهای سالم می‌خورند و تنقلات ناسالم از خانه حذف می‌شود، نوجوان راحت‌تر به رژیم پایبند می‌ماند.
آموزش آشپزی به نوجوان
نوجوان را به آشپزی تشویق کنید. یادگیری پخت غذاهای ساده و سالم (مانند سالاد یا اسموتی) به او حس استقلال و کنترل بر رژیمش می‌دهد.
اجتناب از رژیم‌های سریع
رژیم‌های لاغری سریع (مانند رژیم کتو یا رژیم‌های کم‌کربوهیدرات شدید) برای نوجوانان خطرناک‌اند و می‌توانند باعث کمبود کلسیم، ویتامین D یا آهن شوند. کاهش وزن باید تدریجی و پایدار باشد.
باورهای غلط درباره رژیم لاغری نوجوانان
- حذف صبحانه باعث لاغری می‌شود: نخوردن صبحانه متابولیسم را کند می‌کند و باعث پرخوری در طول روز می‌شود.
- نوجوانان نیازی به چربی ندارند: چربی‌های سالم (مانند آووکادو و آجیل) برای رشد مغز و هورمون‌ها ضروری‌اند.
- رژیم لاغری یعنی گرسنگی: رژیم سالم به معنای خوردن غذاهای مغذی در مقادیر مناسب است، نه حذف وعده‌ها.
فواید رژیم لاغری سالم برای نوجوانان
رعایت یک رژیم لاغری سالم فواید متعددی دارد:
- سلامت جسمی: کاهش خطر دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و مشکلات قلبی.
- سلامت روانی: افزایش اعتمادبه‌نفس و کاهش اضطراب مرتبط با ظاهر.
- بهبود عملکرد تحصیلی: تغذیه مناسب تمرکز و یادگیری را تقویت می‌کند.
- ایجاد عادات دائمی: عادات غذایی سالم در نوجوانی به سبک زندگی سالم در بزرگسالی منجر می‌شود.
چالش‌ها و راه‌حل‌ها
مقاومت در برابر تغییر
نوجوانان ممکن است در برابر تغییر رژیم غذایی مقاومت کنند. راه‌حل: غذاهای سالم را به‌صورت جذاب (مثلاً اسموتی‌های رنگی یا ساندویچ‌های رنگارنگ) سرو کنید و آن‌ها را در انتخاب غذاها مشارکت دهید.
فشار همسالان
دوستان ممکن است نوجوان را به خوردن فست‌فود تشویق کنند. راه‌حل: به او یاد دهید چگونه انتخاب‌های سالم داشته باشد (مثلاً انتخاب سالاد در رستوران) و اعتمادبه‌نفسش را تقویت کنید.
کمبود وقت
برنامه شلوغ مدرسه ممکن است مانع ورزش یا خوردن غذای سالم شود. راه‌حل: غذاهای آماده سالم (مانند میوه‌های تکه‌شده یا ساندویچ‌های خانگی) و ورزش‌های کوتاه خانگی را در برنامه بگنجانید.
برنامه نمونه هفتگی رژیم لاغری
برای کمک به والدین و نوجوانان، یک برنامه غذایی هفتگی نمونه ارائه شده است که می‌توانید آن را با توجه به نیازها و ذائقه خود تغییر دهید.
روز اول
- صبحانه: املت با یک تخم‌مرغ و سبزیجات + یک کف دست نان سبوس‌دار + یک لیوان شیر کم‌چرب.
- میان‌وعده: یک عدد سیب + ۵ عدد بادام.
- ناهار: ماکارونی سبوس‌دار با سس گوجه خانگی + سالاد فصل.
- میان‌وعده عصر: یک فنجان ماست یونانی با چند تکه توت‌فرنگی.
- شام: سوپ مرغ و سبزیجات + یک تکه نان سنگک.
روز دوم
- صبحانه: یک کف دست نان جو + پنیر کم‌چرب + یک عدد خیار + یک عدد خرما.
- میان‌وعده: یک عدد پرتقال.
- ناهار: یک کفگیر برنج قهوه‌ای + ماهی کبابی + سبزیجات بخارپز.
- میان‌وعده عصر: یک مشت آجیل خام + چند تکه هویج.
- شام: سالاد مرغ گریل با سس ماست.
- (این برنامه برای روزهای دیگر قابل تکرار است با تغییر پروتئین‌ها، سبزیجات و غلات.).
1. MyFitnessPal (مای فیتنس پال)
توضیحات: MyFitnessPal یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های رژیم غذایی و تناسب اندام است که به کاربران کمک می‌کند کالری دریافتی، مواد مغذی و فعالیت بدنی خود را ردیابی کنند. این اپلیکیشن دارای پایگاه داده‌ای با بیش از ۱۱ میلیون ماده غذایی است که شامل غذاهای ایرانی و بین‌المللی می‌شود.
ویژگی‌های کلیدی:
- کالری‌شماری: با وارد کردن غذاهای مصرفی یا اسکن بارکد محصولات، کالری و مواد مغذی (پروتئین، کربوهیدرات، چربی) محاسبه می‌شود.
- هدف‌گذاری وزن: امکان تنظیم هدف کاهش وزن تدریجی (مثلاً ۰.۵ کیلوگرم در هفته) که برای نوجوانان ایمن است.
- ردیابی ورزش: فعالیت‌های ورزشی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا رقص را ثبت می‌کند و کالری سوزانده‌شده را محاسبه می‌کند.
- پشتیبانی از رژیم‌های متنوع: مناسب برای رژیم‌های متعادل که تمام گروه‌های غذایی را شامل می‌شوند.
نسخه رایگان: اکثر ویژگی‌های اصلی در نسخه رایگان قابل‌استفاده‌اند.
چرا برای نوجوانان ۱۳ ساله مناسب است؟
MyFitnessPal رابط کاربری ساده‌ای دارد که حتی نوجوانان می‌توانند به‌راحتی از آن استفاده کنند. والدین می‌توانند با نظارت بر ورودی‌های غذایی، مطمئن شوند که رژیم فرزندشان متعادل است و کمبود مواد مغذی (مانند کلسیم یا آهن) ایجاد نمی‌شود. این اپلیکیشن به آموزش ارزش غذایی غذاها کمک می‌کند و عادات سالم را تقویت می‌کند.
نکات استفاده:
والدین باید هدف کالری را با مشورت متخصص تغذیه (حدود ۱۶۰۰-۲۲۰۰ کالری روزانه برای نوجوانان ۱۳ ساله) تنظیم کنند.
از ویژگی تحلیل بشقاب غذایی برای بررسی تنوع گروه‌های غذایی استفاده کنید.
برای جذابیت بیشتر، والدین و نوجوان می‌توانند با هم غذاها را ثبت کنند.
لینک دانلود:
- اندروید: Google Play
- آی او اس: App Store
2. کرفس (Karafs)
توضیحات: کرفس یک اپلیکیشن ایرانی است که به‌طور خاص برای کاربران فارسی‌زبان طراحی شده و بر رژیم‌های غذایی سالم و کالری‌شماری تمرکز دارد. این اپلیکیشن غذاهای ایرانی را به‌خوبی پوشش می‌دهد و برای خانواده‌هایی که به غذاهای سنتی علاقه دارند، ایده‌آل است.
ویژگی‌های کلیدی:
پایگاه داده غذاهای ایرانی: شامل غذاهایی مانند قورمه‌سبزی، کباب، خورشت‌ها و دسرهای سنتی با اطلاعات کالری و مواد مغذی.
کالری‌شماری و ماکروشماری: میزان پروتئین، کربوهیدرات و چربی هر وعده را نشان می‌دهد.
دستور پخت سالم: صدها دستور پخت غذاهای کم‌کالری و مغذی ارائه می‌دهد که برای نوجوانان جذاب است.
هدف‌گذاری شخصی‌سازی‌شده: با وارد کردن قد، وزن و سطح فعالیت، برنامه کالری مناسب را پیشنهاد می‌کند.
نسخه رایگان: ویژگی‌های اصلی مانند کالری‌شماری و ثبت غذا در نسخه رایگان قابل‌استفاده‌اند.
چرا برای نوجوانان ۱۳ ساله مناسب است؟
کرفس به دلیل پشتیبانی از غذاهای ایرانی و رابط کاربری فارسی، برای نوجوانان ایرانی بسیار کاربرپسند است. این اپلیکیشن به والدین کمک می‌کند تا غذاهای خانگی سالم را جایگزین فست‌فود کنند و به نوجوانان آموزش می‌دهد که چگونه انتخاب‌های غذایی بهتری داشته باشند. گزارش‌های کاربران نشان می‌دهد که با کرفس می‌توان به کاهش وزن پایدار (مثلاً ۲۰-۲۳ کیلوگرم در یک سال) دست یافت، که برای نوجوانان با اضافه وزن مناسب است.
نکات استفاده:
والدین باید بر انتخاب غذاهای مغذی (مانند سبزیجات و پروتئین‌های بدون چربی) نظارت کنند تا رژیم متعادل بماند.
از دستور پخت‌های پیشنهادی برای تهیه غذاهای جذاب مانند اسموتی‌های میوه‌ای یا سالادهای رنگارنگ استفاده کنید.
برای انگیزه‌بخشی، هدف‌های کوچک (مثلاً کاهش ۱ کیلوگرم در ماه) تنظیم کنید.
لینک دانلود:
- اندروید: Google Play
- آی او اس: App Store
3. Lifesum (لایف سام)
توضیحات: Lifesum یک اپلیکیشن بین‌المللی است که بر سبک زندگی سالم و رژیم‌های غذایی متعادل تمرکز دارد. این اپلیکیشن به دلیل انعطاف‌پذیری و طراحی جذاب، برای نوجوانانی که به دنبال رژیم‌های ساده و انگیزشی هستند، مناسب است.
ویژگی‌های کلیدی:
- برنامه‌های غذایی متنوع: رژیم‌های متعادل، کم‌کالری یا گیاه‌خواری را پیشنهاد می‌دهد که برای نیازهای رشد نوجوانان مناسب‌اند.
- ردیابی تغذیه: کالری، فیبر، قند و سایر مواد مغذی را ردیابی می‌کند و هشدار می‌دهد اگر غذای ناسالم مصرف شود.
- دستور پخت‌های آسان: غذاهای سریع و سالم مانند اسموتی‌ها، سالادها و ساندویچ‌های مغذی را ارائه می‌دهد.
- چالش‌های کوتاه‌مدت: برنامه‌های ۲۱ روزه برای ایجاد عادات سالم، که برای نوجوانان انگیزه‌بخش است.
- نسخه رایگان: شامل کالری‌شماری، ثبت غذا و برخی دستور پخت‌ها.
چرا برای نوجوانان ۱۳ ساله مناسب است؟
Lifesum با طراحی رنگارنگ و چالش‌های کوتاه‌مدت، برای نوجوانان جذاب است و آن‌ها را به ادامه رژیم تشویق می‌کند. این اپلیکیشن بر ترکیب رژیم غذایی با عادات سالم (مانند نوشیدن آب کافی و ورزش) تأکید دارد، که برای رشد و سلامت کلی نوجوانان ضروری است. همچنین، امکان تنظیم رژیم‌های متنوع به والدین اجازه می‌دهد برنامه‌ای متناسب با ذائقه و نیازهای فرزندشان انتخاب کنند.
نکات استفاده:
والدین باید رژیم متعادل (نه رژیم‌های محدود مانند کتو) را انتخاب کنند تا تمام مواد مغذی تأمین شوند.
از چالش‌های ۲۱ روزه برای ایجاد عادات کوچک (مثلاً خوردن ۵ وعده میوه و سبزی در روز) استفاده کنید.
برای جلوگیری از وسوسه غذاهای ناسالم، غذاهای پیشنهادی اپلیکیشن را از قبل آماده کنید.
لینک دانلود:
- اندروید: Google Play
- آی او اس : App Store
نتیجه‌گیری
رژیم لاغری سالم برای نوجوانان ۱۳ ساله بیش از کاهش وزن، به معنای ایجاد عادات غذایی و سبک زندگی پایدار است. با تمرکز بر تغذیه متعادل، فعالیت بدنی منظم، خواب کافی و حمایت عاطفی، می‌توانید به نوجوان خود کمک کنید به وزن ایده‌آل برسد و همزمان سلامت جسمی و روانی‌اش را تقویت کند. این مقاله تمام جنبه‌های یک رژیم لاغری رایگان و علمی را پوشش داده است، از محاسبه BMI تا طراحی برنامه غذایی و نکات انگیزشی. با شروع قدم‌های کوچک، مانند حذف نوشابه یا افزودن یک پیاده‌روی روزانه، می‌توانید تغییرات بزرگی ایجاد کنید. هدف نهایی، پرورش نسلی سالم و بااعتمادبه‌نفس است که عادات غذایی مثبت را تا بزرگسالی حفظ می‌کنند.
